21 jan Heeft statutair bestuurder stemrecht als aandeelhouder bij ontslag?
Stemrecht als aandeelhouder bij ontslag statutair bestuurder
Een statutair bestuurder die ook aandeelhouder is van de vennootschap die hij (mede) bestuurt. Een vrij gebruikelijke situatie. Maar hoe werkt dit als de statutair directeur, tevens aandeelhouder met stemrecht, ontslagen moet worden? Het is gewoonlijk de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA) die het ontslagbesluit neemt. Als de statutair bestuurder ook aandeelhouder met stemrecht is, moet hij (dus) zelf meestemmen over zijn eigen ontslag. Het korte antwoord op de vraag is dus: “Ja”. Maar hoe werkt dit eigenlijk?
Wij krijgen geregeld de vraag of de statutair bestuurder in zo’n geval zijn stemrecht als aandeelhouder wel mag uitoefenen. Is er geen sprake van een tegenstrijdig belang? En lukt het dan nog wel om de statutair bestuurder te ontslaan?
“Een ontslagbesluit is nietig of vernietigbaar als dit in strijd is met de wet of de statuten van de vennootschap, en daarnaast vernietigbaar als het in strijd is met een reglement van de vennootschap of de redelijkheid en billijkheid.”
stemrecht als statutair bestuurder
Als de statutair bestuurder ook aandeelhouder is, kan hij inderdaad zelf meestemmen over zijn eigen ontslag. In de AvA waarin wordt beslist over het ontslag, kan hij als statutair bestuurder zijn hoorrecht en adviesrecht uitoefenen en daarnaast mag hij dus mee stemmen en mee beraadslagen over zijn eigen ontslag. De regels over tegenstrijdig belang gelden voor zijn rol als bestuurder en niet als aandeelhouder. Het feit dat het over hem zelf gaat, vormt geen belemmering om mee te beslissen als aandeelhouder.
aandelenverhouding
Wel kan de aandelenverhouding een blokkade vormen. Als de bestuurder die ontslagen moet worden 50% of meer van de aandelen in handen heeft, zal de AvA waarschijnlijk niet besluiten tot het ontslag. Soms bepalen de statuten zelfs dat de aandeelhouder alleen kan worden ontslagen met een zogenaamde “versterkte meerderheid”. Dat mag op grond van de wet maximaal twee/derde van de aandelen betreffen (artikel 2:244 lid 2 BW). Om het ontslagbesluit erdoor te krijgen, moeten de andere aandeelhouders gezamenlijk meer stemrechten hebben dan de bestuurder. Als de statutair bestuurder medestanders in de AvA heeft, kan het alsnog lastig worden om de vereiste meerderheid van stemmen te behalen. Het komt ook voor dat in de statuten is bepaald dat sommige aandeelhouders geen of andere stemrechten hebben dan andere aandeelhouders. Met dat soort regels moet natuurlijk ook rekening worden gehouden bij het maken van een inschatting van de haalbaarheid van het ontslag.
Holdingstructuur
Bij een bestuurder die tegelijk ook aandeelhouder is, komen er nog meer formaliteiten kijken dan bij een gewoon ontslag als statutair bestuurder. Met name bij de oproep voor de AvA moet goed worden opgelet. Echt ingewikkeld kan het worden als de statutair bestuurder in meerdere met elkaar verbonden vennootschappen bestuurder en aandeelhouder is. De volgorde waarin de ontslagen worden gegeven is dan van belang omdat er op verschillende niveaus gestemd moet worden over ontslagen.
Einde aandeelhouderschap
Het ontslag als statutair bestuurder leidt niet automatisch tot verlies van aandeelhouderschap. De verplichting tot overdracht van de aandelen kan wel geregeld zijn in de aandeelhoudersovereenkomst of Shareholders Agreement (“SHA“). Is er niets geregeld, dan blijft de voormalig statutair bestuurder na zijn ontslag door de AvA, gewoon nog aandeelhouder.